GIS سازمانی
بازگشت سرمایه GIS
بازگشت سرمایه GIS یا GIS ROI چیست؟
اگر در سازمان شما از سامانه GIS استفاده می شود، این آموزش در خصوص بازگشت سرمایه GIS را از دست ندهید.
بسیاری از مدیران سازمان ها، صرف کردن پول و در نظر گرفتن بودجه برای GIS را هزینه می دانند. همین نگرش و تفکر باعث شده است که در شرایط نامطلوب، بسیاری از سازمان ها برای GIS شان بودجه در نظر نگیرند و بسیاری از مشکلاتی که سازمان ها با آن مواجه می شوند، ناشی از عدم استفاده از GIS می باشد.
در این آموزش می خواهیم نگرش شما نسبت به GIS یا سیستم اطلاعات جغرافیایی را تغییر دهیم. اگر شما کارشناس یک سازمان یا مدیر GIS یک سازمان هستید، این آموزش را مشاهده کنید و تلاش کنید نگرش مدیران ارشد خود نسبت به GIS را بهبود ببخشید.
آشنایی با مفاهیم اولیه سرمایه
قبل از این که به بازگشت سرمایه GIS بپردازیم، بهتر است با مفاهیم اقتصادی سرمایه نگاهی داشته باشیم.
تعریف سرمایه گذاری
سرمایه‌گذاری به معنی صرف پول یا منابع، با انتظار سود از آن است.
تعریف بازگشت سرمایه
شاخصی برای محاسبه میزان سودآوری سرمایه گذاری می باشد.
نرخ بازگشت سرمایه
بازده سرمایه‌گذاری یا نرخ بازگشت سرمایه یا Return on investment به اختصارROI، نسبتی است که سود حاصل از سرمایه‌گذاری را در قالب درصدی از هزینه اولیه محاسبه می کند.
به تصویر زیر نگاه کنید:
نرخ بازگشت سرمایه از فرمول بالا بدست می آید. هزینه های سرمایه گذاری را از نتیجه سرمایه گذاری کم کرده و حاصل را بر هزینه های سرمایه گذاری تقسیم کرده و در عدد 100 ضرب کنید تا مشخص شود کاری که کرده اید چند درصد بازگشت سرمایه برایتان داشته است.
به عبارت دیگر، در قالب درصدی از هزینه خرید، حساب می‌کنند که این سرمایه‌گذاری چقدر سودآوری داشته است. نرخ بازگشت سرمایه به سرمایه‌گذاران نشان می‌دهد که هر یک تومانی که در فلان پروژه سرمایه‌گذاری کردند، چقدر سود داشته است. سرمایه‌گذاران نه تنها برای ارزیابیِ چگونگی عملکردِ سرمایه‌گذاری‌شان، بلکه برای مقایسه‌ی عملکرد سرمایه‌گذاری‌های مختلف در انواع و اندازه‌های متفاوت هم از این نسبت استفاده می‌کنند.
نرخ بازگشت سرمایه GIS
در این بخش می خواهیم به شما کمک کنیم نگرش شما نسبت به GIS در سازمان تان، نگرش سرمایه محور به جای نگرش هزینه محور باشد و بتوانید مدیران ارشد سازمانتان را متقاعد کنید که هزینه های انجام شده برای بخش GIS سازمان، می تواند بازگشت سرمایه GIS را به دنبال داشته باشد و از هزینه های آتی جلوگیری نماید. در ابتدا به چرایی GIS در سازمان ها و کسب و کارها می پردازیم.
چرا استفاده از GIS در سازمان ها و کسب و کارها مهم است؟
نقش داده ها در برنامه ریزی، مدیریت و تصمیم گیری بر کسی پوشیده نیست. لذا امروزه سامانه های اطلاعاتی، می بایست نه تنها به عنوان ابزاری برای سرعت بخشیدن به کارهای روزمره سازمان ها، مورد استفاده قرار گیرند، بلکه به عنوان سیستم های پشتیبان تصمیم گیری برای کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری و سود، مورد استفاده قرار داده شوند.
این یعنی می توان نگرش به مدیریت داده ها را از نگاه هزینه سود (به انگلیسی Cost Benefit) مورد بررسی قرار داد و با هر هزینه برای سامانه های اطلاعاتی و داده ها، به دنبال کسب سود از آن هزینه باشیم تا نه تنها اثربخشی لازم را برای ما از نگاه اقتصادی داشته باشد، بلکه آن سامانه اطلاعاتی در خدمت اهداف سازمانی، فعالیت نماید و هزینه های سازمان را کاهش دهد.
امروزه بیش از 80% داده های دنیا، ماهیت مکانی دارند. این بدان معناست که داده های مکانی و سیستم اطلاعات مکانی نقش ویژه ای در عملیات، برنامه ریزی، مدیریت و تصمیم گیری سازمان های ما ایفا می کند و چر چه قدر دیرتر به سمت استفاده از سامانه GIS در سازمان یا کسب و کارمان برویم، هزینه های بیشتری را متحمل خواهیم شد.
GIS یا سیستم اطلاعات جغرافیایی جهت مدیریت، تجزیه و تحلیل و نگهداری داده‌ها در زندگی ما از جمله کشاورزی، نقشه برداری، پزشکی، مدیریت، کاداستر، اقتصاد و غیره کاربرد داشته و نقش کلیدی در توسعه و پیشرفت دارد.
نگاه سرمایه محور به GIS
دو نوع نگاه نسبت به استفاده از GIS در سازمان یا کسب و کارها وجود دارد:
- نگاه هزینه محور
- نگاه سرمایه محور
تصمیم گیری در خصوص استفاده از GIS در سازمان ها معمولا به مدیران ارشد سازمان، معطوف می شود. اما فرآیند متقاعدسازی معمولا توسط مدیران میانی و کارشناسان انجام می شود.
از سال 1387، تجربه کار با سازمان های مختلف در زمینه GIS را داشته ام. بیشتر مدیرانی که با آنها در خصوص استفاده از GIS در سازمان شان ارتباط داشته ام، معمولا در نظر گرفتن بودجه برای GIS و حتی خرید نرم افزارها را هزینه می دانند و نوع نگاهشان نسبت به GIS و حتی فناوری اطلاعات، نگاه هزینه محور می باشد.
چرا مدیران، استفاده از GIS در سازمان را هزینه می دانند؟
پیش از آن که بخواهیم در این خصوص مو شکافی کنیم و دلایل را بررسی کنیم، بهتر است به نحوه استفاده از GIS در سازمان ها و کسب و کارها بپردازیم.
GIS می تواند به سه روش در سازمان ها مورد استفاده قرار گیرد:
- GIS یک ابزار است برای جمع آوری و مدیریت اطلاعات در سازمان یا کسب و کار شماست
- GIS سامانه ای است که با عملیات سازمان تلفیق شده است و هزینه ها و زمان انجام کارها را کاهش می دهد
- GIS سامانه ای است که دانش تولید می کند تا تصمیم گیری های یک سازمان را آسان کرده و نه تنها هزینه و زمان را کاهش می دهد بلکه تمرکز آن بر روی دستیابی و تحقق اهداف یک سازمان است.
هر چه قدر در استفاده از GIS از پایین هرم به بالای آن حرکت کنیم، میزان بازگشت سرمایه آن بیشتر است. به عبارت دیگر، هر چه GIS ابزاری تر مورد استفاده قرار گیرد، بخش بیشتری از پولی که برای آن صرف کرده اید، هزینه خواهد بود.
معمولا در ابتدای ورود GIS به سازمان، نیاز است که زیرساخت های لازم برای بهره برداری از آن را فراهم کنیم و طبیعی است که در این زمان، هزینه های ما بیشتر خواهد شد یا بهتر است بگوییم طول دوره بازگشت سرمایه GIS افزایش خواهد داشت.
از آنجاییکه معمولا مدیران میانی به خوبی پروژه های GIS را تعریف و ارزیابی نمی کنند، لذا بیشتر پروژه های GIS در سازمان ها به هدف اصلی خود دست پیدا نمی کنند. اجرای پروژه GIS بدون داشتن یک نقشه راه مناسب، باعث می شود که سطح استفاده آن همواره در سطوح ابزاری و عملیاتی باقی بماند و نتوان بازگشت سرمایه آن را به مدیران ارشد، اثبات نمود.
استفاده از یک مشاور GIS زبده در تدوین و عملیاتی سازی یک برنامه استراتژیک GIS سازمان می تواند راه رسیدن به بالای هرم و استفاده از مزایای نهایی GIS که همان کاهش هزینه ها و زمان و نیز افزایش سود و بهره وری می باشد را ساده تر نماید.
در حقیقت پاسخ خلاصه به پرسش “چرا مدیران، استفاده از GIS در سازمان را هزینه می دانند؟” این است که پروژه های GIS به خوبی در سازمان توسط مدیران مربوطه تعریف نمی شوند و هیچ دورنمایی از مسیر GIS سازمانی برای مدیران ارشد، مشخص نمی گردد. همچنین لازم است که آموزش های GIS برای مدیران، در دستور کار سازمان ها قرار گیرد.
اندازه گیری بازگشت سرمایه GIS
اندازه گیری بازگشت سرمایه GIS کار ساده ای نیست و بحث مفصلی دارد که در آموزش های آتی آکادمی GISPlus به آن خواهیم پرداخت. معمولا نیاز است تا مدیر GIS سازمان در ابتدا با همکاری یک مشاور GIS مجرب، نسبت به تدوین برنامه استراتژیک GIS سازمان یا GIS Master Plan اقدام نماید. سپس در طول مسیر عملیاتی سازی GIS سازمانی، در نقاط مختلف نسبت به بررسی هزینه ها و پایش دستاوردها اقدام شود و میزان GIS ROI محاسبه شود. محاسبه GIS ROI با توجه به پروژه های GIS سازمان و نیز شاخص های مالی و منابع انسانی باید مورد محاسبه شود و گزارش آن تهیه و به سمع و نظر مدیران ارشد سازمان رسانده شود.
به طور کلی GIS ROI مشخص می کند که:
- عملیات سازمان، قبل از استقرار GIS چگونه انجام می شده اند و پس از آن به چه صورت در حال انجام هستند؟
- تصمیمات سازمان، قبل از استقرار GIS چگونه اتخاذ می شده اند و پس از آن به چه صورت در حال اتخاذ هستند؟
فراموش نکنید که استفاده از GIS در سازمان یا کسب و کارتان بدون محاسبه نرخ بازگشت سرمایه GIS، کاری بیهوده است.
تشریح بازگشت سرمایه GIS
در این بخش می خواهیم بازگشت سرمایه GIS را به صورت عملیاتی تری توضیح دهیم.
آقای Wade Kloos مدیر سیستم های سازمانی در دپارتمان منابع طبیعی ایالت Utah آمریکا می باشد. ایشان پیش تر از آن در شرکت Esri به عنوان مدیر اجرایی ارتباط با مشتریان دولتی به منظور ارایه راهکارهای عملیاتی برای افزایش بازگشت سرمایه در سازمان شان با استفاده از GIS فعالیت می کرده و نتایج کارها و تحقیقات خود را در قالب نمودار زیر به نمایش گذاشته است.
این نمودار را به صورت کامل در ویدیوی آموزشی بازگشت سرمایه GIS توضیح داده ام که پیشنهاد می کنم در ابتدای همین نوشته این ویدیو را تماشا کنید یا به بخش GISPlusTV در سایت GISPlus.ir مراجعه نمایید.
آیا می خواهید در سازمان تان بازگشت سرمایه GIS داشته باشید؟
اگر مدیر یا کارشناس یک سازمان یا شرکت بزرگ هستید و می خواهید بازگشت سرمایه GIS را در سازمان تان عملیاتی کنید، می توانید با ما در تماس باشید و یک مشاوره رایگان از ما دریافت کنید. ما به شما می گوییم که چگونه این کار را انجام دهید.
