همانطور که می دانید مسئله ی GIS تقریبا از دو دهه قبل به طور خیلی جدی وارد فضای کاربردهای پیشرفته و پیچیده شد، یعنی مسئله از حالت فقط نقشه و نمایش اطلاعات و عوارض سطح زمین خارج شد یعنی با ورود پایگاه داده های رقومی به فضای کامیپیوتر و امکان استفاده از آنالیزها و برنامه نویسی روی این داده ها و فعالیت هایی که ما می توانیم در آن معادلات و روابط محیطی روی داده ­ها را پیاده سازی کنیم و با استفاده از پایگاه داده نقشه­ هایمان را نشان دهیم و افرادی از آن استفاده کنند و نقشه ها را ببینند کاملا دگرگون شد. مسئله وارد فضای Processing و پردازش و مدلسازی شد. در نتیجه یکی از بخش هایی که در کالبدهای GIS باز شد بخش سلامت و تندرستی و بهداشت بود و همونطور که می دانید حتی در بسیاری از کشورهای دنیا، ما رشته Health GIS به مسایل تندرستی و بهداشت می پردازد را داریم در ایران هم البته فعالیت های خوبی شروع شده دانشکده هایی به طور جدی به این مسئله طی سالهای اخیر پرداختند ولی نسبت به فراخر و وزنی که پدیده کرونا دارد ما خیلی عقب هستیم و این نشان دهنده این هست نه تنها ما شاید همه دنیا به این مسئله سطحی نگاه کردیم و فکر کردیم که این ویترینی برای نشان دادن توانمندی نمایش داده ها به مخاطبین است در حالی که مسئله اینطوری نیست مسئله واقعا استفاده از این سیستم ها برای تصمیم گیری هست به خصوص درجایی که با سلامت و بهداشت جامعه با یک اپیدمی یا یک پاندمی بزرگ مثل کرونا مواجه می شویم اهمیت خودش را نشان می دهد. رویداد کرونا قطعا باعث خواهد شد که دیدگاه های مهندسین GIS در تمام دنیا به مسئله ی GIS تغییر کند و با یک نگرش خیلی بالاتری به کاربردهای GIS در این حوزه نگاه خواهد شد. کشور ایران هم چون یک کشور در حال توسعه است و در صد در صد مواقع از کشور های پیشرفته تبعیت می کند این اتفاق قطعا خواهد افتاد.

خب از اونجایی که ما یک کشور در حال توسعه هستیم وتوی فناوری های نو نمیگیم در صد در صد مواقع در بیشتر مواقع نگاه مون به کشورهای توسعه یافته است و اینکه اونها چه کارهایی کردن؟ اگر اینجا بخواهیم مشخصا نگاهی به کشورهای دیگه داشته باشیم کشورهایی که سیر تکاملی استفاده از GIS را توی اونها به خوبی به جلو رفته و به سمت این مدلسازی ها و آنالیزهایی که فرمودین پیش از این ها حرکت کردن در مورد اینها یک مقدار برامون بگید که اینها چه کار کردن مشخصا توی این HealthGIS ی که فرمودین و یا اقداماتی که در خصوص مقابله با کرونا با استفاده از GIS انجام داده اند؟

خیلی درخشان نیست این حوزه در همه ی دنیا یعنی خیلی نمیشه با قوت مثلا مثال پیشرفته ای رو من ندیدم حقیقتش شایدم اطلاع نداریم در برخی از حوزه ها ولی مثال برای اینکه به سوال شما بتونم پاسخ مناسبی داده باشم مثالی را ذکر میکنم از ارتباطی که با چند روز پیش با آقای دکتر رجبی فر در کشور استرالیا داشتیم در واقع میدونید متخصصین به نام GIS هستند و آدم سرشناسی از دوستان و همکلاسایی سابق بنده هم بودن ایشون . خب طبق اظهاراتی که ایشون داشتند در کشور استرالیا نمونه ی شاید پیشرفته GIS هم یکی از موردهاش را می تونیم همین استرالیا را نام ببریم تلاش کردند به این که یک زیر ساخت داده اطلاعات مکانی درست را ایجاد کنند البته این به این مسئله کرونا بر نمیگرده خیلی قبل از کرونا این مرکز ایجاد زیرساخت اطلاعات مکانی کشور استرالیا فعالیت خودشو شروع کرده بود به این معنا که بتوانند در واقع اطلاعات پایه مرجع ملی در سطح نیاز ایجاد کنند و بعد با مراکز متعددی که ممکن است حسب مورد مثلا در مورد کرونا تلاش کردند که با 1200 مرکز متعدد دیگر این اطلاعات را لینک بکنند. مسئله ای که هست که الان خیلی اهمیت داره مسئله شیوع کرونا هست که این بیماری چطور شیوع پیدا میکنه واقعا ما هنوز یک مدل مکانی دقیقی برای اینکه نشون بدیم که چه اتفاقی میافته که کرونا به این سرعت داره شیوع پیدا میکنه هنوز هیچ کشوری نتونسته چنین مدلی را به صورت گرافیکی و نقشه نمایش بده. تنها چیزی که ما داریم میبینم از کشورهای پیشرفته حتی همین هست که تعداد مبتلایان به بیماری و موقعیت های مکانی اینها را روی نقشه ها به تصویر بکشن و نهایتا مناطق پر خطر را مثلا با اپلیکشن های موبایل قرار میدهند یا روی یک وب سایتی می تونند این اطلاعات را به اشتراک بگذارند مردم را در جریان بگذارند که چگونه داره شیوع پیدا میکنه؟ اما مدلی که رفتار این بیماری را نشون بده که نیاز به اطلاعات خیلی بیشتری از خود رفتار این ویروس داره و عوامل محیطی مثلا من میدیدم مقاله ای را که در هوای آلوده ویروس کرونا این تحقیقی است که در کروه جنوبی انجام شده و  به چاپ رسیده و مقاله معتبری بوده ظاهرا در چین و کشورهای دیگه همین تقریبا به اثبات رسیده است که در شهرهایی که آلودگی هوا بیشتر باشه این بیماری بیشتر گسترش پیدا میکنه، بنابراین اگر ما یک نقشه ای داشته باشیم از وضعیت آلودگی هوا، یک نقشه داشته باشیم از مبتلایان به بیماری کرونا یا موقعیت مکانی اینها؛ بزارید من به نظرم یه چیزی رسید من فراموش نکنم، از روزی که این واژه Social distancing را من شنیدم که سازمان بهداشت جهانی به عنوان یک راه حل برای کنترل بیماری کرونا مطرح میکنه واژه distancing یعنی فاصله گذاری یک واژه مکانی هست یعنی ما توی GIS اولین چیزی که باهاش مواجه هستیم در واقع تعیین موقعیت ها و همون distance ها و مکان یابی ها هست و الان هم بر حسب مشاغل و فعالیت های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، رویکردهای محیطی در کشورهای مختلف سعی میکنند که این Social distancing را تحریف بکنند. خب GIS واقعا یک پایگاه داده ای هست که من البته حدود شاید 14 تا آیتم را درآورد که اگر فرصت باشه خدمت تون بگم که توی چه زمینه هایی به شدت ما میتونیم از GIS استفاده بکنیم برای مدیریت کرونا البته خب نیاز به تحقیقات و پژوهشهای بیشتر داره. ولی به هرحال اون چیزهایی بوده که در مطالعات قبلی چون ما چندین تحقیق به صورت تز و رساله در دانشگاه ها داشتیم روی بیماری مالاریا یعنی کاربرد GIS در شیوع و گسترش چندین نوع بیماری در سالهای گذشته که کارهای خیلی خوبی انجام شده تجربیاتی در این زمینه بوده از لحاظ کاربرد GIS توی این بحث بر حسب اون مواردی رو که شاید بتونم چندتاش را اسم می برم.