برای پیاده سازی Web GIS چه استانداردهایی وجود دارد؟
وقتی که می خواهید یک سامانه Web GIS راه اندازی کنید، بهتر است پیاده سازی Web GIS را با استفاده از استانداردهایی که در این زمینه موجود می باشند، انجام دهید. پیشتر در نوشته استانداردهای مکانی GIS به شما در مورد “استاندارد” و مزایای آن صحبت کردیم و توضیح دادیم که استاندارد مکانی چیست؟ و شما را باکنسرسیوم آزاد مکانی یا OGC و کمیته ISO/TC 211 که در حوزه تدوین استاندارد مکانی فعال می باشند، آشنا کردیم.
همچنین به برخی از مهم ترین استانداردهای OGC که کنسرسیوم آزاد مکانی فراهم آورده است اشاره کردیم و قرار شد در نوشته های آتی به آنها بپردازیم.
به تازگی در سایت GISPlus، آکادمی Web GIS را راه اندازی کرده ایم. در آکادمی Web GIS، آموزش های سریع و کوتاه برنامه نویسی Web GIS را به شما ارایه خواهیم کرد. در این آموزش ها تکیه بر کار عملی می باشد و سایر آموزش های تئوری و مبانی و مفاهیم Web GIS را در کلاس Web GIS به شما آموزش خواهیم داد.
اینک در این نوشته از سلسله نوشته های آموزش WebGIS قصد داریم شما را با استانداردهای مکانی OGC آشنا سازیم، با ما همراه باشید…
این نوشته از مجموعه آموزش های آکادمی WEB GIS است. برای مشاهده آموزش های پیشین و دانلود فیلم و PDF آن ها، می توانید به صفحه آکادمی WEB GIS مراجعه نمایید.
استانداردهای OGC
همانطور که پیشتر گفتیم، کنسرسیوم آزاد مکانی (به انگلیسی Open Geospatial Consortium) به اختصار OGC (تا تاریخ نگارش این نوشته در سایت GISPlus: ده اکتبر 2017) دارای 531 عضو در سطوح مختلف فنی، استراتژیک، دانشگاهی، دولتی، شخصی و شرکت های بزرگ و کوچک می باشد که به صورت تعاملی با یکدیگر به منظور توسعه استانداردهای مکانی، همکاری مینمایند. این استانداردها شامل راهحلهایی سازگار است که Web، فناوری اطلاعات و خدمات مکان محور را در استفاده از قابلیتهای سامانه اطلاعات مکانی، توانمند میسازند. این استانداردها به توسعهدهندگان تکنولوژی، این امکان را خواهند داد تا سرویسها و نرمافزارهای اطلاعات مکانی پیچیده را به سادگی ایجاد نمایند.
در سالهای اخیر، OGC درگیر با تفاهمنامههای جزییات استانداردهای سامانههای اطلاعات مکانی متنباز بوده است. وجود صدها موسسهی تجاری جهانی در پیادهسازی این استانداردها و بکارگیری آنها در سازمانهای گوناگون در سطح جهان، حکایت از میزان موفقیت OGC میکند.
استانداردهای OGC، اسناد فنی هستند که ساختار رابط های نرم افزاری و موارد دیگری نظیر نحوه رمزگذاری اطلاعات را به طور فنی و دقیق شرح می دهند. این اسناد توسط برنامه نویس GIS، مورد استفاده قرار می گیرند و در نهایت، سرویس ها و نرم افزارهای تولید شده می توانند به سادگی در سطح رابط نرم افزاری با یکدیگر تعامل داشته باشند. هدف اصلی در توسعه مجموعه استانداردهای OGC، حل مسایل و مشکلات تعامل پذیری (به انگلیسی Interoperability) بین سامانه GISو سایر نرم افزارهای مکانمند یا غیرمکانمند است. در نتیجه با پیاده سازی نرم افزار GIS، منطبق با این استانداردها، این اطمینان حاصل می شود که نرم افزارها به راحتی بتواند با همدیگر کار کرده و تبادل اطلاعات داشته باشند.
OGC مجموعه استانداردهایی را در راستای انتشار نقشه تحت Web، فراهم میسازد که WMS و WFS، دو مورد از مهمترین این استانداردها می باشند.
برخی از مهم ترین استانداردهایی که کنسرسیوم آزاد مکانی فراهم آورده است در زیر آورده شده اند. این موارد، همه استانداردهای OGC نمی باشند و تنها مهم ترین موارد لیست شده اند.
- استاندارد عوارض مکانی OGC SFS
- استاندارد WMS
- استاندارد WFS
- استاندارد WPS
- استاندارد WCS
- استاندارد SLD
- استاندارد GML
در پیاده سازی وب GIS شما بهتر است از این استانداردها پیروی نمایید تا سامانه وب جی آی اس که راه اندازی می کنید بتواند به راحتی با سایر سامانه ها ارتباط برقرار کرده و تبادل اطلاعات داشته باشند.
استاندارد WMS
استاندارد WMS، سرویس ارایه نقشه تحت Web یا به اختصار WMS (کوتاه شده Web Map Service)، یک پروتکل استاندارد برای نمایش نقشه تحت Web میباشد. هدف از این Web Service، تهیه خروجی قابل نمایش از داده های مکانی و قابل دسترس ساختن آن بر روی Web می باشد. این سرویس در پاسخ به درخواستی که توسط متدهای HTTP ساخته شده، نقشه ای بر مبنای پارامترهای مشخص شده در درخواست، تهیه کرده و آن را به عنوان پاسخ، باز میگرداند. این نقشه ها در قالب هایGIF، PNG و JPEGو همچنین در قالب های برداری مانند Webcgm و SVG قابل تولید می باشند. در شکل زیر، مراحل درخواست نقشه توسط سرویس WMSنمایش داده شده است:
سرویس WMS، داری متدهای مختلفی می باشد که مهمترین آنها عبارت است از:
استاندارد WFS
استاندارد WFS، سرویس عوارض نقشه تحت Web یا به اختصار WFS (کوتاه شده Web Feature Service)، به منظور کار با عوارض موجود در یک لایه از نقشه از طریق وب، مورد استفاده قرار می گیرد.
ایجاد، حذف، به هنگامسازی، قفل کردن و انجام پرسش بر مبنای شروط مکانی و غیرمکانی بر روی عوارض نقشه، از جمله عملیاتی هستند که در این استاندارد تعریف شده اند. در شکل زیر، مراحل درخواست نقشه توسط سرویس WFS نمایش داده شده است:
در واقع، این سرویس، امکان دسترسی به داده های مکانی را به صورت برداری (به انگلیسی Vector)، برای کاربران فراهم می سازد. متدهای آن عبارتند از:
استاندارد SLD
بعد از معرفی استاندارد WMS از مجموعه استانداردهای OGC، همواره نیاز به روشی استاندارد به منظور رنگآمیزی و نمادگذاری اطلاعات جغرافیایی احساس میشد. لذا استاندارد SLD به همین منظور در تلفیق با استاندارد WMS، معرفی شد. تعریف قوانین رنگآمیزی و نمادگذاری، نیازمند زبانی مشترک بین سرویس دهنده داده های مکانی و سرویس گیرنده آن میباشد. این زبان مشترک توسط یکی از استانداردهای OGC، موسوم به SE معرفی شده است. این زبان در استاندارد SLD در تلفیق با استاندارد WMS مورد استفاده قرار گرفته است.
در استاندارد SLD، قابلیتهایی به منظور استانداردسازی دسترسی به نمادهای راهنمای نقشه نیز در نظر گرفته شده است. لذا کاربران میتوانند به راحتی با فراخوانی توابعی، به تصویری که معرف نحوه نمایش یک لایه بر روی نقشه میباشد (همان لژند یا به انگلیسی Legend)، دسترسی داشته باشند و آن را در راهنمای نقشه، به کار بگیرند.
در بین نرم افزارهای Web Map Server، نرم افزار GeoServer به خوبی با نسخه های 1.1.1 و 1.3.1 از استاندارد SLD کار می کند و نقشه های خروجی سرویس WMSرا با این استاندارد، رنگ آمیزی و نمادگذاری می نمایید. در بسته آموزش GeoServer می توانید به صورت عملی با این استاندارد آشنا شوید و ببینید چگونه نقشه ها با استفاده از SLD، رنگ آمیزی می شوند و کارتوگرافی آنها تعیین می گردد.
استاندارد GML
استاندارد GML که کوتاه شده Geography Markup Language می باشد، معرف یک قالب برای تبادل اطلاعات می باشد. قالب GML، دارای ساختاری مبتنی بر XML میباشد که توسط کنسرسیوم آزاد مکانی، برای بیان عوارض جغرافیایی، استانداردسازی شده است و به عنوان یکی از استانداردهای OGC شناخته می شود. قالب GML به عنوان زبان مدلسازی سامانه های اطلاعات جغرافیایی و همچنین یک قالب آزاد برای تبادل اطلاعات جغرافیایی بر بستر اینترنت مورد استفاده قرار میگیرد. این قالب دارای انعطاف زیاد جهت تلفیق اطلاعات جغرافیایی و اطلاعات توصیفی میباشد. GML از نوع داده برداری فراتر رفته و قالب پیشرفتهتر آن موسوم به GMLJP2 به منظور مکانمرجع نمودن تصاویر با قالب JPEG 2000 بکار میرود.
استانداردهای OGC در زمینه انتشار نقشه ها در Web، به استانداردهای بررسی شده، محدود نمی شوند و در اینجا تنها مواردی مطرح شده است که به صورت پایه ای برای پیاده سازی یک Web GIS ساده مورد استفاده قرار می گیرند. درصورتیکه نیاز به آشنایی بیشتر در مورد استانداردهای OGC دارید، میتوانید کتابچه PDF پنجاه صفحه ای زیر را تهیه نمایید تا با سامانه اطلاعات مکانی متن با و استانداردهای OGC بیشتر آشنا شوید.
استانداردهای OGC در زمینه انتشار نقشه ها در Web، به استانداردهای بررسی شده، محدود نمی شوند و در اینجا تنها مواردی مطرح شده است که به صورت پایه ای برای پیاده سازی یک Web GIS ساده مورد استفاده قرار می گیرند. درصورتیکه نیاز به آشنایی بیشتر در مورد استانداردهای OGC دارید، میتوانید کتابچه PDF پنجاه صفحه ای زیر را تهیه نمایید تا با سامانه اطلاعات مکانی متن با و استانداردهای OGC بیشتر آشنا شوید.
فقط با پرداخت 19 هزار تومان این کتابچه را دریافت کنیید و با Web GIS متن باز و استانداردهای OGC در تولید Web GIS متن باز کاملا آشنا شوید.
همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به این سایت www.opengeospatial.org/standards بروید.
فیلم آموزش استانداردهای OGC
به شما پیشنهاد می کنیم فیلم آموزش استانداردهای OGC در پیاده سازی Web GIS را دانلود نمایید. ما در این فیلم، شما را با استانداردهای OGC آشنا می کنیم.
سخن پایانی
در این نوشته کوشیدیم تا شما را با استانداردهای OGC در توسعه Web GIS آشنا نماییم. شما با دو نهاد در زمینه استانداردهای مکانی آشنا شدید. یکی کمیته فنی ISO/TC 211 و دیگری کنسرسیوم آزاد مکانی یا OGC بودند. از این پس شما را با استانداردهای OGC بیشتر آشنا خواهیم کرد. این استانداردها به صورت آزاد و با هدف توسعه سامانه های اطلاعات مکانی متن باز (یا Open Source WebGIS)، تدوین شده اند. امروزه توسعه سامانه اطلاعات مکانی متن باز در کشورها رو به گسترش می باشد. ما نیز می کوشیم تا با رویکرد متن باز، اقدام به آموزش جامعه در زمینه Web GIS متن باز نماییم.
آموزش آتی
تا این جای آموزش های آکادمی Web GIS، شما را با استانداردهای مکانی و نیز استاندارد داده های مکانی و نیز استانداردهای OGC برای تولید و طراحی سامانه Web GIS آشنا کردیم. در آموزش های آتی می خواهیم به شما بگوییم چگونه با استفاده از نرم افزار Geoserver و نیز نرم افزار MapServer، نقشه ها را در وب منتشر کنیم که این کار از طریق استاندارد WMS انجام می پذیرد. با ما همراه باشید.
برای مطالعه آموزش های بیشتر، آکادمی WebGIS را دنبال کنید.